ผลการตัดสินรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี 2568
×
ศาสตราจารย์นายแพทย์อภิชาติ อัศวมงคลกุล คณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ในฐานะรองประธานมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ ศาสตราจารย์คลินิกเกียรติคุณนายแพทย์สุพัฒน์ วาณิชย์การ เลขาธิการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ นายปาณิดล ปัจฉิมสวัสดิ์ รองอธิบดีกรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ ผู้แทนอธิบดีกรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ ในฐานะประธานคณะอนุกรรมการฝ่ายประชาสัมพันธ์ มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ และศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร. นายแพทย์ประสิทธิ์ วัฒนาภา ประธานคณะกรรมการรางวัลนานาชาติ มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้ร่วมกันแถลงผลการตัดสินผู้ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลครั้งที่ 34 ประจำปี 2568 ณ ห้องสมเด็จพระบรมราชชนก ตึกสยามินทร์ ชั้น 2 โรงพยาบาลศิริราช
ผู้ได้รับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี 2568
สาขาการแพทย์ ได้แก่ นายแพทย์เทอร์รี ดีน คิง (Terry Dean King, MD.) จากสหรัฐอเมริกา
นายแพทย์เทอร์รี ดีน คิง (Terry Dean King, MD.) กุมารแพทย์โรคหัวใจ และแพทย์อาวุโส โรงพยาบาลเด็กออชส์เนอร์ รัฐหลุยเซียนา
สหรัฐอเมริกา
นายแพทย์ เทอร์รี ดีน คิง สำเร็จการศึกษาแพทยศาสตร์บัณฑิตจากมหาวิทยาลัยเท็กซัส สหรัฐอเมริกา ฝึกอบรมแพทย์เฉพาะทางเป็นกุมารแพทย์ และเป็นกุมารแพทย์โรคหัวใจ ณ มหาวิทยาลัยดุ๊ค รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐอเมริกา จบแล้วประกอบวิชาชีพเวชกรรม ณ เมืองเวสท์ มอนโร รัฐลุยเซียนา จนปัจจุบัน ปัจจุบันเป็นกุมารแพทย์โรคหัวใจ และดำรงตำแหน่งแพทย์อาวุโส โรงพยาบาลเด็กออชส์เนอร์ รัฐหลุยเซียนา สหรัฐอเมริกา
นายแพทย์เทอร์รี ดีน คิง เป็นแพทย์ และนักวิทยาศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคหัวใจ มีความสนใจเรื่องการรักษาแบบรุกล้ำน้อย (Minimally Invasive Treatment) โดยเฉพาะอย่างยิ่งการแก้ไขความผิดปกติของหัวใจพิการแต่กำเนิดโดยไม่ต้องรับการผ่าตัด ผลงานวิจัยและประสบการณ์ทางคลินิกของท่าน ได้วางรากฐานให้แก่การพัฒนาแนวทางการรักษาโรคหัวใจที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
ในปี พ.ศ. 2518 นายแพทย์คิง และคณะ ได้ทำการรักษาผู้ป่วยที่มีรูรั่วของผนังกั้นหัวใจช่องบน (Atrial Septal Defect) รายแรกได้สำเร็จ โดยใช้อุปกรณ์ที่พัฒนาขึ้นใหม่เป็นรูปร่มขนาดเล็ก (umbrella-shaped device) ซึ่งต่อมาเป็นที่รู้จักกันในชื่อ King–Mills Cardiac Umbrella อุปกรณ์นี้ถือเป็นนวัตกรรมการรักษาโรคหัวใจแบบไม่ต้องผ่าตัดเปิดทรวงอก โดยใช้วิธีใส่อุปกรณ์ผ่านสายสวนหลอดเลือดดำเพื่อปิดรูรั่วของหัวใจ การรักษาด้วยอุปกรณ์ดังกล่าวช่วยลดความจำเป็นในการผ่าตัดใหญ่ ลดระยะเวลาพักรักษาตัวในโรงพยาบาล ลดภาวะแทรกซ้อน และช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้รวดเร็วขึ้น นับเป็นความก้าวหน้าสำคัญในประวัติศาสตร์การรักษาโรคหัวใจ ที่เชื่อมโยงนวัตกรรมเชิงวิศวกรรมและการประยุกต์ใช้ทางการแพทย์ และถือเป็นรากฐานสำคัญของเทคโนโลยีการรักษาแบบรุกล้ำน้อย นายแพทย์คิงยังมีบทบาทสำคัญในการถ่ายทอดความรู้และส่งเสริมให้ประเทศรายได้น้อยถึงปานกลางเข้าถึงเทคโนโลยีการรักษาที่ทันสมัยได้อย่างเท่าเทียม
ผลงานความเป็นเลิศในการสร้างสรรค์นวัตกรรมทางการแพทย์ และผลงานที่ยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของหัวใจแต่กำเนิดทั่วโลก ผ่านการพัฒนาเทคโนโลยีการรักษาแบบรุกล้ำน้อย เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพอนามัยของมวลมนุษย์ได้หลายร้อยล้านคนทั่วโลก
สาขาการสาธารณสุข ได้แก่ ศาสตราจารย์นายแพทย์วอลเตอร์ ซี. วิลเล็ตต์ (Prof. Walter C. Willett, MD, MPH, DrPH)จากสหรัฐอเมริกา
ศาสตราจารย์นายแพทย์ วอลเตอร์ ซี. วิลเล็ตต์ สำเร็จการศึกษาแพทยศาสตร์บัณฑิต จากมหาวิทยาลัยมิชิแกน สหรัฐอเมริกา สาธารณสุขศาสตร์มหาบัณฑิต และสาธารณสุขศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต จากคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด สหรัฐอเมริกา ปฏิบัติงานเป็นอาจารย์อยู่ในคณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัย คาร์ เอ ซาลาม สหสาธารณรัฐแทนซาเนีย อยู่ 3 ปี กลับมาเป็นอาจารย์สาขาวิชาระบาดวิทยา คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ปัจจุบันดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์ สาขาวิชาระบาดวิทยาและโภชนาการ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด โดยระหว่างนี้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าสาขาวิชาโภชนาการอยู่ 25 ปี
ศาสตราจารย์นายแพทย์วอลเตอร์ ซี. วิลเล็ตต์ เป็นผู้บุกเบิกคนสำคัญในสาขาระบาดวิทยาทางโภชนาการยุคใหม่มีบทบาทสำคัญในโครงการวิจัยเชิงลึกเกี่ยวกับอาหาร การดำเนินชีวิต และโรคเรื้อรัง ผลงานวิจัยของศาสตราจารย์นายแพทย์วิลเล็ตต์ ได้เปลี่ยนแปลงความเข้าใจในด้านโภชนาการอย่างมาก และมีส่วนผลักดันการปรับเปลี่ยนนโยบายสาธารณสุขที่สำคัญในระดับนานาชาติ
หนึ่งในผลงานสำคัญคือการพบหลักฐานเชิงประจักษ์เป็นครั้งแรกว่าการบริโภคไขมันทรานส์ (trans fats) มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของโรคหลอดเลือดหัวใจ ผลการค้นพบนี้นำไปสู่การออกข้อบังคับห้ามใช้ไขมันทรานส์ในหลายประเทศทั่วโลก และเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญให้แก่องค์การอนามัยโลกในการจัดตั้งโครงการเพื่อขจัดไขมันทรานส์ซึ่งคาดว่าจะช่วยป้องกันการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรจากโรคหัวใจได้กว่า 250,000 รายต่อปี
นอกจากนี้ ศาสตราจารย์นายแพทย์วิลเล็ตต์ได้หักล้างความเชื่อที่มีมาอย่างยาวนานว่าไขมันทุกชนิดเป็นอันตรายต่อสุขภาพ โดยท่านชี้ให้เห็นว่า “คุณภาพของไขมัน” เป็นปัจจัยสำคัญต่อความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือดมากกว่าปริมาณไขมันทั้งหมดที่บริโภค อีกทั้งงานวิจัยของท่านยังได้ชี้ให้เห็นถึงความเสี่ยงต่อสุขภาพจากการบริโภคคาร์โบไฮเดรตและน้ำตาลในปริมาณมาก โดยพบว่าอาหารที่มีค่าดัชนีน้ำตาล (glycemic index) สูงจะเพิ่มความเสี่ยงของโรคเรื้อรัง โดยเฉพาะโรคเบาหวานชนิดที่ 2
ผลการศึกษาของศาสตราจารย์นายแพทย์วิลเล็ตต์ได้ย้ำหลักการสำคัญที่ว่า โรคเรื้อรังส่วนใหญ่สามารถป้องกันได้ รวมถึงโรคหลอดเลือดหัวใจและโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ด้วยการปรับปรุงพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการดำเนินชีวิตในปี พ.ศ. 2562 ศาสตราจารย์นายแพทย์วิลเล็ตต์ ได้เสนอแนวคิด “อาหารเพื่อสุขภาพของโลก (Planetary Health Diet)” ซึ่งสามารถลดการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรได้มากถึงร้อยละ 30 หรือเทียบเท่ากับการช่วยชีวิตมนุษย์ได้กว่า 15 ล้านคนต่อปี
จากคุณูปการอันล้ำค่าและผลงานที่ก้าวล้ำในการวิจัยด้านโภชนาการ ได้ส่งผลอย่างลึกซึ้งต่อการส่งเสริมสุขภาพของประชากรโลกและการกำหนดนโยบายสาธารณสุขเพื่อการป้องกันโรค ก่อประโยชน์ต่อสุขภาพอนามัยนับร้อยล้านคนทั่วโลก
ในปีนี้มีผู้ได้รับการเสนอชื่อเข้ารับพระราชทานรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ประจำปี 2568 รวมทั้งสิ้น 47 ราย จาก 17 ประเทศ อีกทั้งคณะกรรมการที่ปรึกษาทางวิชาการได้พิจารณากลั่นกรอง และคณะกรรมการรางวัลนานาชาติ ได้นำรายชื่อของผู้ได้รับการเสนอชื่อระหว่างปี 2565 – 2567 มาพิจารณาร่วมด้วย และนำเสนอต่อคณะกรรมการมูลนิธิฯ ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นประธาน พิจารณาตัดสินเป็นขั้นสุดท้ายเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2568
รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล เป็นรางวัลที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้งขึ้น เพื่อถวายเป็นพระราชานุสรณ์แด่สมเด็จพระมหิตลาธิเบศรอดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ในโอกาสจัดงานเฉลิมฉลอง 100 ปี แห่งการพระราชสมภพ 1 มกราคม 2535 ดำเนินงานโดยมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์ประธาน มอบรางวัลให้แก่บุคคลหรือองค์กรทั่วโลกที่มีผลงานดีเด่นเป็นประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติ ทางด้านการแพทย์ 1 รางวัลและด้านการสาธารณสุข 1 รางวัล เป็นประจำทุกปีตลอดมา แต่ละรางวัลประกอบด้วย เหรียญรางวัล, ประกาศนียบัตร และเงินรางวัล 100,000 เหรียญสหรัฐ
